Dit deel van mijn website is een vertaling van de zeer uitgebreide bouwbeschrijving die Michael Stuart heeft gemaakt voor het bouwen van een vliegend schaalmodel.
Wout Moerman
De eerste stap is het maken van wat voorgedrukt hout, met behulp van de patronen die je hebt gedownload. Als je patroonblad 3 vlak bij de top van de staartvin doorknipt kun je deze samenvoegen met patroonblad 2 en zo een blad van 7,5 bij 30 centimeter maken, zoals op de foto. Dan maak je fotokopieën van de patroonbladen. Het makkelijkst is het om beide te kopiëren op een vel A3-papier.
Op dit moment is het handig om het over de houtkeuze te hebben. De onderdelen moeten uit redelijk licht 1,5 mm balsa worden gesneden (niet iets wat je vaak in de originele bouwdozen vond). Goed hout is steeds lastiger te vinden, vooral in de plaatselijke hobbywinkel (in het onwaarschijnlijke geval dat er nog steeds een plaatselijke hobbywinkel is!). Toch, het kan nog goed zijn om even te kijken of ze toch wat behoorlijks op voorraad hebben. Ik (Michael Stuart) koop mijn hout van Flitehook, die hun materialen vanuit hun busje verkopen tijdens vliegshows (in Engeland). Ze zijn ook vaak te vinden bij het modelvliegen op Old Warden. Op al hun hout staat het gewicht in grammen, wat heel handig is bij het uitzoeken.
Een alternatief, waar ik ook gebruik van maak, zijn de verpakkingen met geselecteerde plankjes van 7,5 bij 30 cm van SAMS. Dat formaat is ook eenvoudig per postorder te bestellen. Het hout is niet goedkoop (8 plankjes voor ongeveer 10 euro) maar van goede kwaliteit en je kunt behalve 1,5 mm ook andere maten bestellen. Overigens is 7,5 bij 30 cm precies wat je nodig hebt voor de onderdelen van de Swift. Meer informatie vindt je op de SAMS Models website.
Zo, nu heb je het hout, maar hoe breng je de patronen over op het hout? Hier zijn een paar manieren:
1. Lijm het papier met de patronen op het balsahout met behulp van herpositioneerbare lijmspray (bv fotolijm) of herpositioneerbare lijmstick en snij vervolgens door het papier heen de onderdelen uit. Een voordeel van deze methode is dat het papier het balsahout bijeen houdt en zo de kans op splijten van het hout vermindert. Voordat je een onderdeel gebruikt pel je het papier van het onderdeel af.
2. Plak de patronen tijdelijk op het hout en prik met een speld de patronen door het hout. Snij de onderdelen uit door de speldengaatjes met elkaar te verbinden. Rest mij te zeggen: jij liever dan ik...
3. Strijk de patronen op het hout. Doe dit door de fotokopie met de bedrukte kant op het hout te leggen en met een hete strijkbout er overheen te gaan. Dit smelt de toner en brengt het over op het hout. Het belangrijkste nadeel is dat het hout hierdoor wat gaat opkrullen. Je kan dit weer vlak krijgen door het hout om te draaien en de andere kant ook even te strijken.
4. Gebruik een stuk keukenpapier gedoopt in thinner. Dit is nu mijn favoriete manier, ook al stinkt het nogal. Zorg dat er voldoende ventilatie is en dat de rest van het gezin het huis uit is. Hier is hoe je het kunt doen:
Plaats de patronen op het hout met de bedrukte kant naar beneden. Houdt een prop keukenpapier op de opening van een fles thinner en houdt het even ondersteboven. Veeg met de natte prop snel over de achterkant van het patroonpapier totdat al het papier doorzichtig wordt, oefen alleen kracht uit wanneer de prop droog begint te worden. Als je teveel thinner gebruikt gaat de toner uitlopen en vlekken. Om te kijken hoe het gaat til je een hoekje van het papier op. Als het er goed uitziet ga je verder met het papier optillen. Als er vage of missende delen zijn leg je het papier weer neer en ga je verder met de behandeling. Als dat niet werkt zal je wat meer thinner in dat gebied moeten gebruiken, dus wrijf opnieuw met een bevochtigde tissue.
Hier is het uiteindelijke resultaat. Er zijn delen waar de toner wat is uitgelopen, maar dat staat het uitsnijden van de onderdelen niet in de weg.
Nu hebben we wat 1,5 x 1,5 m balsa latjes nodig. SAMS Models kan ook hierbij helpen, ze verkopen pakken van 50 geselecteerde strips in verschillende maten, in zowel indoor als outdoor kwaliteit (outdoor is wat sterker). Maar ik snij meestal mijn eigen strips met behulp van een stalen liniaal en een scherp mes. Ik schat de breedte op het oog zodat er wat variatie is, maar als je een flinke voorraad snijdt kan je ze sorteren op maat. Als ze wat smal zijn uitgevallen kan je ze gebruiken voor de diagonalen of staanders in de romp.
Er bestaan speciale balsastrippers waarmee je strips exact op de juiste dikte kunt snijden - ik denk dat ik wat gierig ben.
Het hout dat je gebruikt voor de langsliggers in de romp en vleugels moet tamelijk hard en stijf zijn, aangezien zij de belangrijkste krachten moeten opvangen. Ook moet de houtnerf precies evenwijdig met de lengte van de strip lopen. Als de nerf schuin loopt zal dit de sterkte ernstig verminderen.
Binnen 10 minuten heb ik meer dan genoeg 1,5 mm strips gesneden om dit model te bouwen. Er zijn twee stijfheden hier omdat ik van twee verschillende plankjes heb gesneden. Het donkerdere balsa in de achtergrond is het hardere en stijvere hout.
OK, laten we starten! Ik heb de bladzijden van de uitgeprinte bouwtekening met plakband aan elkaar geplakt en op de bouwplank gelegd. Het geheel is afgedekt met keukenfolie, gejat uit de keuken, om te voorkomen dat de lijm aan de bouwtekening hecht.
Het vastspelden van het eerste onderdeel op de bouwplank is altijd een van mijn favoriete momenten (wat vermoedelijk verklaart waarom ik zoveel half afgemaakte modellen in huis heb).
Begin met K1 uit te snijden en vast te spelden op de bouwtekening. Je kan zien dat ik door dit onderdeel heb heen geprikt, wat niet altijd verstandig is, maar voor de breedte is er weinig kans op splijten of verzwakken van dit onderdeel. Lijm vervolgens de onderste langsliggers aan K1 en zet ze vast met spelden. Bij de 1,5 mm latjes moet je NOOIT de spelden door het hout prikken maar aan weerskanten plaatsen. Ik plaats de buitenste spelden meestal rechtop en de binnenste spelden een beetje gekanteld zodat ze het hout naar beneden houden.
Speld de bovenste langsligger op de bouwplank. De staanders en K2 kunnen nu op hun plaats worden gelijmd. Markeer de lengte van de staanders door het latje tegen de bovenste langsligger te schuiven en een inkepinkje te maken waar hij tegen de onderste langsligger komt. Snijdt daarna op de snijmat het latje zorgvuldig op maat. Probeer eerst of de staander past en pas desnoods de lengte aan totdat het latje licht op zijn plaats klem zit. Als het goed is heb je geen spelden nodig om de staander op zijn plaats te houden.
De achterste staander kan door zijn kleine formaat wat lastig zijn om goed op zijn plaats te zetten. Een pincet kan hierbij handig zijn.
Nog maar een staander te doen op deze foto. Je ziet hier een wijziging die ik aan het ontwerp aanbreng - de eerste rompsectie, achter K2, is opgevuld met 1,5 mm balsa met de nerf verticaal. Dit geeft wat meer plek om de romp beet te pakken tijdens het winden van de rubbermotor, zonder het risico een gat in de bekleding te pikken. Aangezien het model toch extra gewicht in de neus nodig heeft, waarom dan niet in de vorm van extra stevigheid aanbrengen?
Wanneer de lijm gedroogd is kan je de voltooide romphelft van de bouwplank afhalen. In het volgende hoofdstuk gaan we de romp in elkaar zetten.
Michael Stuart